Lieve allemaal!!
Donderdag was het een rustige dag in de kliniek. We hebben vooral wat aan de scholing gedaan en wat papierwerk na gekeken.
Omdat ik dienst had op de zwangerschapspoli hadden we wel weer een paar echo’s.
Er kwam een meisje…ze zei dat ze 16 jaar oud was, maar dat kan heel goed wel wat jonger geweest zijn. Er stond op de papieren dat ze getrouwd was. Ik zei tegen de verpleegkundige dat ik haar er helemaal niet gelukkig uit vond zien, en vroeg of ze wel blij was met de zwangerschap.
Toen bleek dat ze verkracht was…dat schijnt in Deko heel vaak te gebeuren. En haar vader is een heel moeilijk man. Hij mocht absoluut niet weten dat ze zwanger was. Haar moeder kwam halverwege de echo binnen..ze wilde een abortus. Met de nodige vertaling hadden wij haar duidelijk gemaakt dat we dat niet doen in de kliniek. En we wilde eerst met haar bidden voordat ze de beslissing had gemaakt. Maar ze wilde absoluut niet bidden! Na herhaaldelijk over en weer onze meningen uit gesproken te hebben moesten we de dames laten gaan…het voelt zo onbevredigend. De jonge dame zelf sprak geen woord..ik weet dus ook niet wat ze er zelf van vond. Toen ik haar hand vastpakte en wat bemoedigende woorden toe fluisterde (die zij niet kon verstaan) glimlachte ze vriendelijk terug… Ach wat kun je hier toch weinig meer doen dan bemoedigende woorden, knikjes, kneepjes en af en toe een knuffel uitdelen.. We hebben ze verteld dat we toch voor hun zullen bidden en hopen dat ze de goede beslissing mogen maken. Het is ook wel een hard gelach natuurlijk als je het kind van je verkrachter bij je draagt.

Met de dame met de borstontsteking gaat het prima. Ze komt keurig elke dag om 2 keer te kunnen kolven. De wond is helemaal genezen. Ze kan gelukkig weer lachen. Alleen haar kind is echt een huil baby die de hele dag wil drinken. Hij heeft zo’n raar huiltje.. ik heb bijna een half uur wiegeliedjes lopen zingen en neuriën, maar dat hielp elke keer maar even. Ik had wel eerst even een luier uit de kast gepakt..voor het geval dat hij van zich af zo gaan plassen ;) Je weet maar nooit.
Al schijnt het zo te zijn dat de kinderen hier met ongeveer 6 weken zindelijk zijn, als ze tenminste niet ziek zijn, en als dat niet zo is; dan ben je geen goede moeder. Er is een boekje van, dat hoop ik nog te lezen en dan zal ik er wat meer van vertellen;)

Vrijdag…5 uur dag. Om 5:30 vertrekken we naar Wenchi. Dat is een plek 4 uur rijden verder op. Het ligt wat hoger dan Hidi. Het is er behoorlijk koud en kan er zelfs vriezen. Het regent er ook vaak, dus dat is lekker koukleumen….
Bepakt en bezakt, we overnachten nl in Ambo.. gaan we op pad. We hebben 3 koffers met kleren voor de bevolking daar. De nodige medicijnen, tandenborstels en tandpasta voor de ‘kliniek’ daar en natuurlijk ons vertaal Oromo boek bij ons. Het is er veel primitiever en Anneke en ik draaien daar samen een dagje poli…zonder Ethiopische verpleegkundige…hopen maar dat ze daar een goed protocollen boek hebben.
De rit naar Wenchi is een prachtige rit. Het is onvoorstelbaar hoe variërend het landschap is in Ethiopië. Daar wordt een mens echt stil van. Ik kan niet omschrijven hoe het daar uit ziet. De bergen, maar vooral ook de enorme valleien, de verschillende kleuren, de bomen, de dorpjes waar je doorheen rijdt.. je krijgt het nooit goed op de foto.
Wenchi ligt op 3100 meter hoogte. Toen we in Ambo aankwamen konden we de bergen van Wenchi al zien…maar ze lagen nog wel in de wolken. Dat beloofde kou. Vanuit Ambo was het nog 40 km, over een zandweg, en in die 40 km moesten we 1200 meter klimmen. Het voelt niet altijd even prettig aan je oren en hoofd
Bij de farm en kliniek aangekomen (de kliniek is een houten hutje, met een rieten dak, en een zeiltje aan de binnenkant, dat het beetje droog kan blijven als het regent en heeft een zand ondergrond; kregen we eerst een rondleiding van Jan. Vroeger stond de vallei elke zomer blank en was het gewoon een meer. Toen hebben ze geultjes en slootjes naar een bepaald punt gegraven, en sindsdien is er nooit meer een meer geweest. De mensen snappen niets van die Hollanders.
Het was gelukkig redelijk weer, de zon scheen en het was niet al te koud. Ik kon dus op mijn blote voeten blijven lopen gelukkig…sokken in sandalen is niet echt heel prachtig;)
Na de rondleiding gingen we de kliniek verkennen. De inventarisatie van de medicatiekast, wat is er, wat ontbreekt er en daarna alle meegebrachte kleding in pakketjes verdeeld. Ondertussen was het al 14 uur, en toen kwam onze eerste patiënt. Pijn aan zijn kaak/kies. Gelukkig hadden we iemand op de farm gevonden die Engels sprak en voor onze patiënten wilde vertalen.
Ja tandarts zijn we niet…maar paracetamol geven met het advies om een tandarts te zoeken is er wel. Daarna kwam de een na de ander binnen. We hebben zo’n 10 patiënten gezien. Er waren 2 behoorlijk zieke mensen bij. Het blijft lastig om een goede inschatting te maken, met je protocollenboekje op schoot en het vertalen van een derde (die ons niet altijd begreep).
Er waren nog 3 patiënten, maar we moesten om 16uur echt vertrekken, want Jan moest nog langs ambtenaren en we moesten nog een uur rijden naar ons slaapvertrek.
Het is echt heel vervelend als je die mensen dus weg moet gaan sturen… gelukkig zouden we de volgende dag wel terug komen, dus dan konden hun ook terug komen. Ik heb alleen geen idee hoever ze daar weer voor moeten lopen. Bij het ‘kantoor’ waar Jan een afspraak had gingen er 2 even op de laadbak bij de tassen zitten en Anneke en ik bleven binnen. Ze jatten daar als raven. Als je even niet kijkt, ben je van alles kwijt. Voor hun mag stelen, zolang je maar niet betrapt wordt.
Toen kwamen we eindelijk bij ons hotel aan. Wat een prachtig gebouw en heerlijke tuin. In de tuin lopen apen vrij rond. Dat was natuurlijk heel grappig om te zien. Ik waande me een beetje in de Apenheul. Er liepen vooral veel Meerkatten, dat zijn van die kleine apen met lange staarten.
Eerst maar eens een rondje door de tuinen wandelen. Het was echt een rust oord, maar ik blijf het bijzonder vinden dat er nog geen 200 meter verder op krotten staan en het gewoon weer echt arm Afrika is. Toen een heerlijke douche…dat was echt genieten na al dat stof happen.
En om 19:15 aan tafel voor heerlijk eten. We waren allemaal versleten, we hebben bij elkaar zo’n 5,5 uur in de auto gezeten. Dat is al vermoeiend en dan alle indrukken die je ziet.. En het is niet even gewoon rijden, maar 2,5 uur is gewoon zand- en hobbelweg.
Om 22uur werd het toch tijd om te slapen, want de volgende dag weer om 6 uur op. Om half 7 zal het ontbijt zijn, toen we daar netjes om half 7 waren, duurde het natuurlijk nog een half uur… maar dan hadden we wel omelet vers gebakken, vruchtensap, cake en pannenkoeken. Dat was weer smullen. Om half 9 kwamen we weer bij de kliniek aan en zijn we eerst tussen de kloven van de bergen doorgelopen naar de andere kant van de bergen, daar heb je echt een geweldig uitzicht. Gelukkig had ik mijn camera meegenomen, maar ik heb nog wel wat lesjes van Ronald nodig denk ik. Het lukt me niet om het goede beeld vast te leggen. De hoogte en de diepte te fotograven en dan op de achtergrond zo heiig dat het zich ook weer minder wordt en de foto er ook niet scherper op wordt. Dat duurde ongeveer half uur om daar te komen.
Toen we terug kwamen om 10 uur vond ik het tijd voor een sanitaire stop. Achter de kliniek was een zeiltje gespannen, een gat in het midden gegraven met een plaat erover heen…en daar kon ik dan boven gaan hangen om te plassen.. dat was goed mikken en je wilt niet weten wat er allemaal uit dat 6 meter diepe gat omhoog kwam vliegen….ik was snel klaar;)
We zouden alleen de werknemers zien als patiënten, maar toen kwamen ze ook vragen of we mensen van buitenaf wilde zien…dat was niet de afspraak, dus dat konden we niet doen. Er kwam iemand medicijnen vragen voor een ‘buitenlander;)’, maar dat kon dus ook niet, want de werknemers krijgen de medicatie gratis, maar we hadden geen kas bij ons. Even later kwam er een van de werknemers binnen die wilde graag paracetamol voor zijn hoofdpijn, sinds 1 dag..toen we begonnen over genoeg drinken en de adviezen geven..had hij opeens ook een hoestje. Daar hebben we gelukkig vitamine C voor..maar toen had hij ook opeens buikpijn..hij wilde de paracetamol wel heel graag hebben. Maar hij kreeg het! Toen hij weg was zei ik tegen Anneke: wat denk jij? Was die paracetamol voor hemzelf? Mmmhh, het was wel een beetje doorgestoken kaart. Ik denk dat de mensen van ‘buitenaf’ het nodig hadden en dat hij het even geritseld had voor ze. Ach ze zijn toch zo dom nog niet!!
Toen onze laatste 2 patiënten gezien en om 10 uur zou er een pray meeting zijn, een gebedsbijeenkomst voor de zondag en soort afsluiting van de week. Jan was daar voor uitgenodigd… maar het begon uiteindelijk pas om 12 uur;) dat konden jullie waarschijnlijk al raden.. De mensen zeggen hier altijd Amen of Halleluja als ze het met de ‘dominee’ eens zijn. Ze waren het er goed mee eens. De vrouwen betuigen een soort dank door heel vaak ‘loeloeloeloeloe’ te roepen.
Het was bijzonder om mee te maken, ook toen de voorganger zijn ‘zelfgemaakte’ gitaar pakte en begon te zingen. Hij had een prachtige stem. Ze klappen en bewegen op de ritme van de muziek mee. Maar zo’n bijeenkomst is ook wel vermoeiend omdat je de taal niet kunt volgen. Af en toe vertelde Girma in het engels even waar de voorganger het over had.
Daarna moesten we blijven om een lunch te gebruiken. Roerbak ei met zelfgebakken brood. Het was echt heel lekker!
Het werd hoog tijd om naar huis te gaan, maar we hadden afgesproken dat we op de terug weg nog langs het kratermeer gingen kijken. Dat is jaren-jaren geleden ontstaan door een vulkaan.
Je staat op een berg richel en kijkt dan op het mooiste meer van de hele wereld uit. Daar wordt je echt heel stil. En als je wat kunt zeggen is het alleen: Oh, wat is dit mooi en machtig! Daar had ik het zelfde probleem met fotograveren.. er stonden allemaal jongetjes en die wilde guard zijn, en natuurlijk zo wat bijverdienen en als ze geluk hebben nog wat mee nemen, maar Jan bleef zelf bij de auto. Onze tassen konden niet meer naar binnen namelijk.
We hebben daar een heerlijk kwartier gehad, maar ik had daar wel 3 uur achter elkaar (stilzwijgend! Moet je na gaan;)) kunnen zitten.
Om 1 9uur waren we terug in Debre Zeit, de jongens bleven daar het weekend, maar de dames gingen mee naar huis, 20 uur thuis, toen nog even gegeten, gedoucht en slapen! Maar we hadden het allemaal voor geen goud willen missen.

Zondag was het al weer vroeg dag. Ik had het ritme van tussen 5-6 uit m’n bed denk ik nog in me zitten, want was er om 7:10 al uit, terwijl ik rustig een uur langer had kunnen blijven liggen.
Maar de zon scheen weer op mijn bolletje, dus maar lekker m’n bakkie thee gezet en lekker even buiten wakker zitten worden. Dat is genieten, die natuur en stilte om me heen.
Ik had deze zondag oppas dienst in de crèche, dus mocht met de kinderen van 0-4 jaar buiten onder de boom zitten, samen met Peter. Voorlezen en tafeltennissen, want dat is voor de kleintjes heel interessant;) Ik moest ze wel elke keer weer even optillen zodat ze konden slaan, dus ik was er best druk mee..
Op de terugweg kwamen we op het zandpad allemaal jongetjes tegen, wat normaal is, maar ze wilde wel een lift, dus wij stoppen. Er wordt altijd gezwaaid en geroepen om money e.d. toen we stopte werd het rennen, wie het eerste in de bak zat. De hele laadbak propvol jochies van tussen de 8-10 jaar. Wat een prachtig gezicht was dat als ik achterom keek. Dan keek ik tegen 9 paar glimmende raaf-zwarte ogen en hagelwitte glimlachen aan. Het is zo mooi om die kinderen (en soms ook oudere) daarmee blij te kunnen maken; het is denk ik net zoiets als de Nederlander naast een piloot in de cockpit mag zitten.

Maandag, weer oud en vertrouwd dienst op Hidi.
We beginnen elke maandag gezamenlijk met alle werknemers in de kantine. Daar worden mededelingen gedaan, een stukje uit de Bijbel gelezen en uitgelegd en daarna door een Ethiopier begonnen met gebed.
In de kliniek was het vrij rustig. Rond half 12 kwam er een familie met een baby op de poli.
Toen we vroegen wat ‘the matter’ was, bleek het kind zijn moeder 3 dagen geleden overleden te zijn. Het kindje was bijna 2 maanden oud. En nu had het zo’n honger, want het had geen melk om te drinken. Nu hadden de buren wel om de beurt gevoed, maar dat is niet goed voor de kinderen en overigens ook niet zo voor de moeders; maar het was natuurlijk wel een goede tijdelijke oplossing! De moeder was in de andere kliniek bevallen. Kreeg 4 dgn geleden opeens heftige buik en vooral pijn op de borst, maar daar in de kliniek zeiden ze een koudje..een halve dag later was ze overleden; nadat de En ze was alleen, geen man…of dat weer een verkrachting betekende weet ik niet. Ik durfde het niet te vragen. Het kind had honger en begon weer te huilen. De oma haalde de borst maar eens uit de jurk voor het kleintje…het werd gebruikt als fop-speen… ach ja, ze halen hier zo makkelijk de borsten tevoorschijn, ik verbaas me er wel eens over. Maar de mensen (ook de mannen) zien het alleen maar als voedingsbron voor de kinderen.. ze hebben nog gelijk ook!!
We hebben nu afgesproken dat ze 1/3 van de ‘kunst’voeding betalen en het overige 2/3 gedeelte wordt door ons betaald, net als de fles. Ze moeten nu dus telkens melkpoeder komen halen, en elke maand wegen en checkup van het kind. Als ze dat goed doen en het kind groeit goed krijgt de oma mooie nieuwe kleding. Hopen dat dat genoeg stimulans is (en ik hoop met de nodige liefde, wat zo op het oog wel zo leek) om het kindje goed te verzorgen. de volgende dag moet ze terug komen, want ze snapt het principe van een fles klaarmaken nog niet helemaal. Gelukkig deed ze dat ook netjes.
Ik had echt de neiging om het kindje per direct te adopteren.. wat een narigheid toch allemaal.
Verder hadden we een controle bezoek van een meisje van 4 jaar, ze had een bacteriele infectie op haar hoofd waar de nodige pus uit kwam. Nu na een week is het bijna genezen, ze moet nog een week doorgaan met de soap en de creme voor de bacterie. Maar het is fijn om te zien dat het ook wel effect heeft wat je hebt voorgeschreven.
Om 14 uur kwam de receptionist m’n poli binnen rennen (een van de medewerkers was me Armhaars aan het leren schrijven, en dat is niet eenvoudig kan ik vertellen;)) en hij riep: Hannah, Worku emergency!! Oh is er een noodgeval?
Er was een jongetje die zijn duim had open gehaald aan ijzer, ik denk aan het hek bij de waterput. En dat bloedde natuurlijk wel een beetje..en ja, dat is schrikken. Gelukkig was het met een hechtpleistertje prima te verhelpen. Hij kreeg een paracetamol dat hij een beetje pijnvrij zijn jerrycan met water naar huis kon brengen. Hij komt als het goed is woensdag terug op ‘controle’. Hopen maar dat hij luistert en zo schoon mogelijk probeert te houden. Al lijkt dat hier onmogelijk met dat stof, gruis en zand.
’s Middags de medicijnlijst van Wenchi in de computer gezet, wat was er en hoeveel voorraad hebben we nodig. Wat te kort kwam heb ik gelijk in een doos gestopt, zodat de voorraad weer compleet is, als ze het de volgende keer tenminste niet vergeten mee te nemen naar Wenchi. De lijst gaat geplastificeerd mee, hoop dat de instructies duidelijk zijn en dat ze noteren wat ze verbruikt hebben als ze daar een dag geweest zijn, dan kunnen ze dat de keer daarop gelijk mee nemen, en zo grijpen we als het goed is nooit mis;)
Zo worden we elke dag wel weer bezig gehouden met het een of met het ander.

Dinsdag was het markt dag dan is het altijd wat drukker in de kliniek.
Er kwam een jonge meid, van een jaar of 25, ze had buikpijnklachten. Maar toen we naar haar keken had ze ook gele ogen. Dat lijkt op een leveraandoening. We lieten Hepatitis testen, en ja, ze had Hepatitis B. Dat is niet zo mooi, want daar is geen goede behandeling voor. En naar het ziekenhuis wilde ze niet. Mensen hebben hier echt een vrees voor het ziekenhuis, ze vertrouwen de kliniek veel meer, terwijl wij niet meer kunnen. Alhoewel je je af kan vragen wat ze in het ziekenhuis doen. Maar gelukkig zijn er ook wel betere ziekenhuizen dan in DZ.
Ik vraag me wel af wat haar overlevingskans is…ik heb geen idee.
Er was nog een vrouw die niet naar het ziekenhuis wilde, dat had wel een iets andere reden.
Ze had een hoge bloeddruk, van 190/130. Dan helpt zoutarm eten niet meer. Maar heb je medicatie nodig. Die kunnen ze alleen in het ziekenhuis voorschrijven, dus wij wilde een ambu voor haar regelen, maar toen zei ze dat ze daar helemaal geen zin in had. Er ontstond een discussie wel-niet. Totdat ze haar man naar binnen riep…en daar kwam de aap uit de mouw. Hij wilde pertinent niet dat ze naar het ziekenhuis ging. De echte reden weet ik niet, maar wat wij ook aandroegen, in het ergste geval zonder vrouw verder leven, maakte voor hem geen verschil. En mans wil is wet hier…helaas, in veel gevallen. Ik denk dat je in Nederland opgepakt zal worden als je je vrouw gezondheidszorg in een ziekenhuis weigert…

Woensdag een dagje vrij en even niets gepland, om een beetje bij te tanken en wat op adem te komen.
Tot volgende week hopen we!